MAKEDONYA HALK OYUNLARI

 


Tüm dünya ülkelerinin, yörelerinin kendilerine ait gelenek görenek ve adetleri bulunmaktadır. Ülkelerin kendilerine özgü yıllarca süregelen müzikleri, enstrümanları, kıyafetleri ve dansları bulunmaktadır. Halk oyunları bir toplumun yaşadığı tüm tarihsel gelişimi içerisinde barındıran, içerik olarak o yörelere ait izler gösteren, tarihsel dokuya bir örnek teşkil eden önemli bir gelenek olarak göze çarpmaktadır. Halk oyunları sadece bir danstan ibaret olmayıp içerisinde o yörenin öykülerini de anlatan bir kültürdür.
Yörelere ait olan halk oyunları diğer sanat dallarından farklıdır. Çünkü halk oyunları ait olduğu yörenin tüm özelliklerini yansıtan bir ayna gibi, bulunduğu toplumun geçmişine ışık tutar ve o toplumun karakteristik özelliklerini gösteren bir sanat dalı olarak diğer sanat dallarından ayrılmaktadır. Gerek melodisi gerek ritimleri ve gerekse kendilerine özgü hareketleriyle bulunduğu yörenin tüm özelliklerini ve tarihsel gelişimini ortaya koymaktadır. Halk oyunlarının bireysel değil grup olarak yapılmasının bir avantajı da birlik beraberliği temsil etmesi, toplumsal kaynaşmanın yaşanabilmesi, milli birlik ve beraberlik duygularının kabarması gibi olumlu yönleri de bulunmaktadır. Bulunduğu toplumun tüm özelliklerini bir nakış gibi işleyerek izleyen kişilerin de büyülenmesini sağlayan halk oyunları sayesinde gençler de ait oldukları yöreler hakkında bilgi sahibi olup halkı oyunlarına ilgi göstererek bu gelenekleri devam ettirebilmektedirler. Halk oyunları sayesinde ait olduğu kültürün sevincini, üzüntüsünü, ayrılıklarını, hasretlerini nasıl yaşadıklarını anlayabilmek mümkündür. Böylelikle o kültür hakkında tüm duygusal, milli bilgileri öğrenilebilmektedir.


Halk dansları açısından zengin olan ülkelerden biri de Makedonya Cumhuriyeti olarak ön plana çıkmaktadır. Makedon halkının yıllar öncesinde yaşanmışlıkları, duygu ve düşünceleri, tarihsel gelişimini Makedon halk danslarıyla görebilmek de mümkündür. Makedon halk oyunlarının ortaya çıkışı, diğer yörelerde olduğu gibi; savaş dansları, dini danslar, aşk dansları, meslek dansları, hasat dansları, doğa olayları dansları gibi çeşitli nedenlerle ortaya çıkan danslardır. Toplumun yaşadığı tüm duygu ve yaşanmışlıkların yansımış olduğu danslar sayesinde Makedonya’nın tarihsel gelişimi ve tarihsel dokusu hakkında bilgi alınabilmektedir.
Makedonya Cumhuriyeti’nin başkenti olan Üsküp, ülkedeki halk danslarının da başkenti sayılmaktadır. Makedonya’nın en büyük ve en fazla nüfusa sahip şehri olan Üsküp halk oyunlarının da en fazla anıldığı yer olarak bilinmektedir. Makedonya’nın halk oyunları genel olarak ülkenin çeşitli yörelerinden derlenerek oluşturulmuştur. Bu yörelerden kasıt; doğu, batı ve Vardar boyu oyunları olarak geçmektedir.
Makedon halk oyunları canlı ve seri oyunlardır. Bu canlılığı Vardar Nehri’nin canlılığından almaktadır. Makedonya’nın da kendine özgü Makedonya halk oyunları bulunmaktadır. Tüm eğlencelerde vazgeçilmeden sergilenen bu oyunlar, eğlence ve coşku içerisinde tüm yöre halkı tarafından oynanır. Genelde kadınlı erkekli oynanan tüm oyunlara ‘’Oro‘’ adı verilir. Balkan oyunlarının en bilinir özelliği sürekli zincir şeklinde sıralı olarak oynanışlarıdır. Oynanan istisnai oyunlar haricinde çoğu oyunların ritmi hızlı ve hareketlidir.

 Makedonya halk oyunları içerisinde en sık rastlayabileceğiniz oyun Pajdusko Oro adı verilen Payduşka oyunudur. Rumeli’nin en sevilen ve hareketli oyunlarındandır. Köken olarak Üsküp yöresinin benimsediği fakat Arnavutluk ve Bosna düğünlerinde ve eğlencelerinde de sıkça oynanan bir oyundur. Hikâyesine göre bu oyun sarhoş oyunu olarak bilinmektedir. 2 ye 3 ritimle gidilerek oynanan oyun sağ ayağı iki defa öne basıp geri çekerek ve sıra üçüncüye geldiğinde sekerek sağa doğru üç adımla ilerlemeli bir oyundur. Kendine has bir melodisi olan bu oyun en eğlenceli Balkan oyunlarından birisidir.
               Ege Makedonları adı verilen Hıristiyanlığın ve Yunanistan kültürünün etkisinde kalan bir kesimin benimsediği Makedonya halk oyunları grubundan bir diğeri ise; sirtakidir. Sirtaki aslında hem eskilere dayanan bir kültür oyunudur hem de günümüzün benimsenen modern danslarından birisidir. Coşku ön planda vurgulanan bu dans ayakta duramayan bir kişinin kendine hâkim olmaya çalışarak dans etme çabasını gösterime sunar. Kişinin avareliğini vurgular ve oldukça derin duygular taşınarak oynanabilen bir oyundur. Bu oyunun kulaklara hoş bir tını ile gelerek, gönüllere sızan melodisi sayesinde kendini kaptıran çoğunlukla erkekleri bu oyunu icra ederken daha sık rastlarız.
Gelelim en sevilen Makedonya halk oyunları baş oyununa. Damat Kolo. Evet, artık birçok yöre düğünlerinde dahi sıkça rastladığımız damat oyunu veya Damat Halayı olarak da bilinen en sıcak ve en bilinen oyununa. Yalnızca düğünlerin değil, düğünler başta olmak üzere, tüm eğlencelerin olmazsa olmaz oyunlarındandır. Genellikle oyunun benimsenmiş versiyonu eğlencelerin sonunda çalışıdır. Oldukça eğlenceli, kıpır kıpır bir melodiye sahip olduğundan bilen, bilmeyen herkesi ayağa kaldırmaktadır. Damat Halay’nın en bilindik özelliği ağır bir tempo ile başlayıp çok eğlenceli hallerin ortaya çıktığı hızlanışıdır. Müziğin hızı ile doğru orantılı olan figürlerinde hızlanışı oldukça eğlendirici ve coşkulu bir an yaşamanızı sağlar.

Oyunun seyri üç adım sağa üç adım sola gidilerek sabitlenilir ve yerinde saydıktan sonra sağ ayak sol ayağın sol yanına vurulur öne vurulur ve yerine vurularak el çırpılır. Düğün veya eğlence sonlarında çalındığında kişilerin yorgunlukları sayesinde oldukça eğlenceli bir direniş görülür. Makedonya halk oyunları grubunda en çok bilinen faaliyetlerden biriside Trakya karşılamalarıdır. Arnavutların ve Üsküp halkının adetlerinde olan gelin karşılama birçok türkü ve mani söylenerek gerçekleşen seremoniye verilen addır. Genelde kızların bu karşılama töreni esnasında kendi kendilerine söyledikleri Bahçelerde Börülce şarkısı ile oynadıkları yöresel oyunları vardır. Bu oyun esnasında kızlar karşılıklı sıralı grup yaparlar ve 5 adım öne 5 adım geriye olacak şekilde birbirlerine doğru gider gelirler. Oyunun en eğlenceli anı kızların kendi etraflarında 360 derece dönüş yaptıkları andır. Bu oyun oynanırken kızların kolları havada ve parmak şırlatmaktadır.


         Makedonya’da üniversite okurken öğrencilerin Makedon halk dansları gruplarına da katılabilme hakları bulunmaktadır. Makedonya’da üniversite okumak günümüzde hem Türkiye’deki üniversitelere göre daha masrafsız hem de daha kolaydır. EuroStar Yurtdışı Eğitim Merkezi köklü bir danışmanlık merkezidir. EuroStar yurtdışında okumak isteyen öğrencilere kaliteli hizmet anlayışıyla yaklaşmaktadır. İrtibat büroları ve telefon aracılığıyla tüm detayları öğrenebilirsiniz.                                                                                     Üsküp Halk oyunlarının içeriğine bakılacak olursa, hafif ve ağır halk oyunları olarak ikiye ayrıldığı görülmektedir. Hafif halk oyunları; sadece kadın veya kadın erkek karışık oynanan oyunlara verilen isimdir. Ağır halk oyunları ise; yalnızda erkeklerin oynadığı oyunlar olarak bilinmektedir. Hafif ve ağır oyunların en bilindik olanlarının isimleri aşağıdaki tabloda sıralandığı gibidir.


Hafif Oyunlar (Kız veya Kız Erkek Oynanan Karma Oyunlar)

Ağır Oyunlar (Sadece Erkeklerin Oynadığı Oyunlar)

Koşturmalı

Düz Ağır

Payduşka

Anadolka

Sayılı

Bülbülce

Rençper

Çifte

Karadağ

Çamçe

Yeniyol

Harami

Köprülü

Süvari

Kalaycı

Nizamka

Eltiler

Osmanpaşa

Damat

Kırbaç

Berançe

Çaçak

Sırbiya

Karadağ

 

Cücük

 

Kaval

Makedon halk dansları için giyilen kıyafetler o yörelere özgü izler taşımaktadır. Halk oyunları giysileri; düğünler, bayramlar ve tarlada giyilen giysiler olarak her dans için ayrıdır.


Halk Oyunlarında Bayanların Giysileri

Börümcük gömlek, cepken (yelek), işlemeli kemer, bol şalvar, başlarında yemeni, ayaklarında çorap veya ayakkabı (sipsip, çarık) ve ellerinde de işlemeli birer mendil.

Halk Oyunlarında Erkeklerin Giysileri

Gömlek, mintan, cepken, Kuşak (fermane), yün veya keten potur, tozluk, yün çorap, çarık, başlarında fes külah bulunmaktadır. Ağır oyunlarda ise; silahlık, kama pistov, cepken yerine sallama ve feslerinin etrafına poşu sarılmaktadır.

Halk oyunlarında kullanılan müzik aletleri ise ikiye ayrılmaktadır. Açık havada kullanılan ve kapalı alanlarda kullanılan müzik aletleri olarak sıralanmaktadır. Bu müzik aletlerinden açık havada ve meydanlarda kullanılanlar; davul ve zurna olarak kullanılmaktadır. Salon ve oda gibi kapalı yerlerde ise; keman, klarnet, kanun, darbuka, ud, trompet, tef ve akordeon olarak sıralanabilmektedir.
            Makedon halk oyunlarına gençlerin de ilgisi büyüktür. Özellikle Makedonya üniversitelerinde okuyan gençler üniversite bünyesindeki sosyal gruplarla gereken eğitimleri alıp halk oyunları gösterileri düzenlemektedirler. Halk oyunlarına ve danslara gönül veren gençler hem üniversite okuyup hem de halk danslarıyla ilgili etkinliklere de katılarak sosyalleşebilmektedirler.

Halk oyunları sayesinde Makedonya’daki üniversitelerde okumaya gelen farklı kültürlerdeki değişik etnik gruplardan öğrencilerin bütünleşmesi, kaynaşması sağlanmakta ve öğrencilerin sosyalleşmesi sağlanabilmektedir.
Makedonya Cumhuriyeti’nde kaliteli ve prestijli üniversitelerde sınav stresi yaşamadan istenilen bölümün okunabilmesi mümkündür. Türkiye’deki öğrencilerin istedikleri üniversiteleri kazanabilmeleri, hayal ettikleri bölümleri kazanabilmeleri çok düşük bir ihtimal olarak görülmektedir. Yıllarca öğrenciler dershaneler ve özel dersler de geçen yoğun ders çalışma dönemleri sonucunda çok sayıda kişiyle yarıştıklarından dolayı istedikleri üniversitelerin istedikleri bölümlerinde okuyamamaktadırlar.
Aileleri ise yıllarca tüm dershane ve özel ders paralarını ödemekle kalmayıp bu sefer de çocukları istedikleri bölümü okuyabilsin diye özel üniversitelere para dökmektedir. Diğer bir seçenek ise öğrenciler istemedikleri bir bölümü kazandıktan sonra açıkta kalmamak için istemedikleri bu bölümü okumak zorunda kalmaktadırlar. İstemedikleri bir bölümü zorla okudukları için başarısızlıklar yaşamakta ve bundan sonraki hayatlarında da kendilerine karşı güvensizlik hissi oluşmaktadır. Ayrıca istemedikleri bir bölümden mezun olup o bölümle ilgili sevmedikleri işi yapmak zorunda kalmaktadırlar. Bu da bir ömür boyu mutsuzluk anlamına gelmektedir veya diğer bir seçenek; öğrenci istediği bölümü Türkiye’de başka bir şehirde kazandığında bu sefer de başka bir şehirde okumanın zorluklarıyla karşılaşmaktadırlar. Bu kez de yüksek harç paraları, yüksek maliyetli yurt veya ev kirası harcamaları ve kendi şehrine gidip gelme yol masrafları gibi büyük külfette harcamalar yapılmaktadır. Görüldüğü gibi Türkiye’de üniversite okumak yıllara yayılan bir stres, harcama ve sıkıntı getirmektedir. Tüm bu sıkıntıların çekilmemesi için sunulan bir alternatif vardır ki genel olarak ülkemizde bu seçeneğe önyargıyla bakılmaktadır.


Yurtdışında üniversite okumak birçok fırsatı da yanında getirmektedir. Özellikle Makedonya’daki hepsi birbirinden kaliteli ve önemli üniversitelerden birinde okumakla hem yıllarca sınav stresi çekilmeyecek hem de çuvalla paralar dökülmeyecektir. Ve en önemlisi ise; öğrenciler istedikleri bölümü sınavsız seçebileceklerdir. Makedonya’da üniversite harçları oldukça düşüktür.
Hem de Türkiye’de olduğu gibi sınav stresi olmadan, istedikleri bölümü seçebilme avantajı bulunmaktadır. Makedonya’daki üniversitelerde alanlarında uzman kadrosu, birbirinden önemli bölümleri ve cüzi miktarda harç paralarıyla okuyabilmek mümkündür. Ayrıca Makedonya üniversitelerinden birinin diplomasını almak demek tüm Avrupa Birliği ülkelerinde çalışabilmenin kapılarının sonuna kadar açılabilmesi demektir. Böylelikle üniversite bitirip bulabilme sıkıntısı da ortadan kalkmış olmaktadır. Çünkü işverenler kendilerine yapılan başvuruları değerlendirirken CV’lerde bulunan eğitim durumlarına bakmaktadır ve Makedonya’daki bir üniversiteden mezun birisi işverenler gözünde bir adım önde olmaktadır. Böylelikle ayrıcalıklı ve bir adım önde olarak hayatına girip kariyer basamaklarını hızla tırmanmak mümkündür. 
            Tüm bu avantajlardan yararlanabilmek için EuroStar Yurtdışı Eğitim Merkezi’ne başvurmanız yeterli olacaktır. EuroStar sizlere Türkiye’den Makedonya’da okumak üzere gidecek öğrenci ile öncelikle tanışıp onun karakteristik yapısını çözmekle işe başlamaktadır. Böylelikle öğrencinin hangi bölüme eğilimi olduğu çözülmekte ve ona göre bölüm seçmeye yönlendirilmektedir. Bundan sonraki aşama ise Makedonya’da okuyabilmeleri için gerekli tüm prosedürleri sizin yerinize yürütmektedir.
EuroStar sadece Türkiye’de sizin yanınızda olmakla kalmamakta aynı zamanda Makedonya’da da sizlerin yanınızda olmaya devam etmektedir. Makedonya’da yurt ve barınma gibi ihtiyaçlarınızda da sizlere yol göstermeye devam edecektir.
EuroStar Yurtdışı Eğitim Merkezi kapısından giren tüm öğrencilere; branşlarında uzman kadrosu ve güler yüzlü çalışanları ile bir aile sıcaklığı hissi yaşatmaktadır. EuroStar Yurtdışı Eğitim Merkezi tartışmasız olarak alanında uzman bir danışmanlık merkezi olarak göze çarpmaktadır. EuroStar bu ayrıcalıkları sunarken en kaliteli ve en uygun fiyatlarla sizlerin yanınızda olmaktadır. Aklınıza takılan her türlü sorunuza cevap verip ayrıca her türlü sorununuzu çözmek için akılcı çözümler sunarak sizlere yardımcı olan, yolunuza ışık tutan ve geleceğinizi şekillendiren kaliteli ve öncü bir danışmanlık şirketidir. Verdiği hizmetler ve bu hizmetler sonucu aldığı başarılı sonuçlar sayesinde alanında zirveye oturmuş bir merkez olarak kapısından içeri girdiğiniz andan itibaren başlayıp okulu bitirip mezun olduğunuz zamana kadar sizden bir an olsun ayrılmamakta herhangi bir sorununuzda hep yanınızda olmaktadır. Siz de bu ayrıcalıklardan yararlanmak için EuroStar ile tanışmanız yeterli olacaktır.